این واج در تالشی جنوبی وجود ندارد و بیشتر در تالشی شمالی این واج در تالشی جنوبی وجود ندارد و بیشتر در تالشی شمالی است.
واژه‌های تالشی با الفبای کادوس حرف ې =y (جدول 16)
در رسم‌الخط تالشی کادوس، برای هر واج تالشی یک حرف یا نویسه تعریف شده‌است.
الفبای تالشی کادوس کلا ۳۲ نویسه دارد؛ ۲۴ نویسه برای صامت‌ها و ۸ نویسه برای مصوت‌ها:
ئـ ?، ب b، پ p، ت t، ج j، چ č، خ x، د d، ر r، ز z، ژ ž، س s، ش š، غ q، ف f، ک k، گ g، ل l، م m، ن n، ۏ v، ۋ w، هــ h، ې y
و u، ۊ ü، ی i، ە a، ێ e، ۆ o، ݖ ə، ا ā
گێشه ئو خێسݖرگی راستیېه داستان، فومه‌نی تالݖشون زݖبون و کادوسه خه‌تی نه(۱)🌺
دانلود فایل صوتی داستان عروس و مادرشوهر به زبان تالشی(1)
پیره ژێنه‌کی بݖره‌مه لوکی نه مݖرا ئݖشته‌ن سیېا سه‌رنݖۏیسه داستانی ئݖنته ۏاته:
هه‌میشه ناجه داریم، فامیله خݖشی بݖکه‌ریم و چݖمݖن خوئه‌ره‌زا پیگێریم، چݖمݖن زوئه بݖده‌ېم.
ۏه‌ختی چݖمݖن ئی ریشکه زوئه دانݖشگا شه، ئه دانݖشجوئه داۏره کو ئی‌گݖله خاسه کیله نه ئاشݖنا ئابه، ئه‌ۏێن ېه‌ندی دیل‌باخته بینه، پیشونا، ېه‌ندی ژێن و شۊ بݖبین. کیله، نێداره خانݖۏاده‌ې کوئا، هه‌ر چݖ چݖمݖن زوئه په‌ند دومه، ۏاتݖمه؛ زوئه جان، چه‌ۏون خانݖۏاده نێدارینه ئو ئه‌مه داره‌ندیمونه، چه‌مه فه‌رهه‌نگێن دݖبݖندی نه ساې و جه‌فسار نیهه‌رݖن، هیچ ئݖم لوئێن و په‌ندێن چݖمݖن زوئه گوشی نێده‌شه، ئه‌ې ته‌رس‌پێنه که‌ردݖمه ئو ۏاتݖمه: ئݖشتݖ نومی ته‌مونی چݖمݖن مال و مه‌نالی کا به‌رېه‌نݖم. نێبه کݖ نێبه، هیچ چێ گوش خݖل نییا، ئݖشته‌ن دݖ پا ئی چه‌موشی کا ده‌که‌ردݖشه ئو ۏاتݖشه:
ئیلا بیلا ئه‌ز بی ئه کیله بݖبه‌رݖم.
ئی‌دفا خه‌ۏه‌ردار بیمه کݖ چݖمݖن زوئه ئه کیله به‌رده ئو ئه‌ې ئیسمار خونده‌شه ئو ساده زݖندݖگی سه‌ر گێته‌شونه. ئی سال ېه‌ندی نه غه‌ر بیمونه، چه‌ن ده‌فا زوئه ئݖشته‌ن ژێنی ده‌سی گێته، خازتݖشه؛ چݖمݖن که بان، ئه‌ۏون که دیله را نێدومه، هیچ جوری نێشاېم، باۏه‌ر بݖکه‌ریم کݖ ئی روزی چݖمݖن ئه‌ربابه زوئه بݖشی، گه‌داې کیله نه ژێن و شۊئه په‌ېمون ده‌ۏه‌سی.
ئݖم بݖژه‌ن بیگێرێ کو چݖمݖن نوم‌ۏیله‌که خالی نی مودام مݖن کورکور ده‌ې و ئه‌نتݖریک که‌ری و چه‌مه ده‌ۏاده‌ره‌که کݖلاگا مینی کا ئاته‌شه په‌سنه جیخاې.
ئی روزی چݖمݖن خوئه‌ر مݖرا بیناېی که‌رده ئو ۏاتݖشه: بݖخته‌ره چه‌چول‌ۏازی نه کاری بݖکه‌ره‌م دا ئݖشتݖ زوئه، ئݖشته‌ن ژێنی نه ئݖشتݖ که با، به‌ده‌زینی که‌م‌که‌م کاری بݖکه‌ره‌م کݖ ئݖشتݖ گێشه، ئݖشتݖ زوئه چێمی کا به‌رېه‌نه‌م و چێ چێمه‌تی ئاکه‌ره‌م.
چݖمݖن زوئه ئو گێشه خه‌ېلی خݖش‌بختینا، هه‌مه چه‌ۏون زݖندݖگی ئه‌فسوسی هه‌رین. چݖمݖن گێشه، ئݖشته‌ن جانی چݖمݖن زوئه را فیدا که‌ری. خݖدا خوبه مݖن بݖکݖشݖ، چݖمݖن ده‌سی نه چݖمݖن زوئه ئاشېونه ۏه‌ېرونه که‌ردݖمه. هه‌ته کݖ چݖمݖن خالی ۏاتا، کاری که‌ردݖمه دا ئه‌ۏێن بان، چݖمݖن که کو زݖندݖگی بݖکه‌رݖن. چه‌ن ما کݖ ده‌ۏېه‌رده، مݖن و چݖمݖن خالی شومه نه‌خشه‌ې چیمونه:
چݖمݖن خوئه‌ره‌زا کݖمه‌کی نه بی‌سه‌ر و پا جݖۏونی ئه‌جیر که‌ردݖمونه دا بݖۏا؛ ئه‌ز نارته‌رون چݖمݖن گێشه نه سه‌ر داریم. ئه‌ې هه‌زار جوره نیره‌نگ و که‌له‌ک‌ۏازی کار دوئه، زۊ به زۊ مه‌شناسه تیلیفونی نه چه‌مه که زه‌نگ ژه‌نی ېو ۏاې: ئݖشتݖ گێشه نه کار دارݖم. چݖمݖن زوئه را زه‌نگ ژه‌نی ېو ۏاې: ئݖشتݖ ژێنه‌کی نه سه‌ر دارݖم.
شݖمه سه‌ری ده‌رد مه‌ۏوئه‌رݖم، ېه‌ۏاش ېه‌ۏاش چه‌مه نه‌خشه گێته، چه‌ۏون مینه‌مون ئیختݖلاف تاب‌ئادوئه، چݖمݖن زوئه شه‌ک و دݖگݖمونی ۏیشته‌ر ئابه، ئه‌ز نی چݖمݖن زوئه چێماېی که‌ریم و ۏاېم: ۏیندݖره، ئه‌ز راست ۏاېم؛ ئه کیکا ئݖشتݖ پولی خاې ېو تݖ ۏازی دوئه‌شه.
چݖمݖن ئاۏرۊ‌دار و به‌فا‌داره گێشه! ئݖشته‌ن شۊ نه ۏاته:
تݖ را بݖمێرݖم، ئݖسه کݖ چݖمݖن لوئه باۏه‌ر نێکه‌ری ېو ۏاې: ئه‌ز بی‌ئاۏرۊېمه. ئه‌گه مݖن خݖش نێداری، ئه‌گه فݖکر که‌ری، مݖن ئݖشتݖ سه‌ری کݖلا نوئه ئو تݖ نه خه‌ېونه‌ت که‌رده‌مه، هیچ غه‌مه دیل مه‌دار، ېه‌ندی نه جودا ئابه‌م، بݖدا هه‌ر که‌س ئݖشته‌ن سه‌رنݖۏیسی دۊمله بوشو. چݖمݖن ساده زوئه، نێشاته ئݖشته‌ن ژێنه‌کی داشتێ ئو ئه‌ې ۏیرݖها بێ، چه‌مه ۏازی هه‌ردݖشه ئو ئݖشته‌ن ژێنه‌کی نه ۏاتݖشه: ئه‌مه بی ېه‌ندی نه جودا ئابه‌م و چه‌مه ئیسمار و په‌ېمونی پێسݖنده‌م.
چݖمݖن نوجه‌با گێشه، بی‌دادگا ئو پاسگا ئو شݖکاېه‌ت، ئݖشتن شۊئه‌ر نه ۏاته: ئه‌ز هیچی تݖ کو نێخام، هݖنده بݖوا ئیله هه‌زاناری نی نێخام، ته‌نخا بݖدا زۊته ئݖم بی‌ئاۏروئی ېو ئݖم نوم‌به‌دنومی کو ده‌ۏه‌زݖم. ۏه‌ختی ئه‌ۏێن جودا بینه، ئه‌لبه‌لی چݖمݖن خوئه‌ره‌زا، پیگێتݖمه، چݖمݖن زوئه دومه. ئیدامه دارݖ...
✍رمضان نیکنهاد
دورود چه‌مه نازه‌ېنه بݖرۏرێن و خوئه‌رێن، روزرون خݖش🌹
شه‌فتی تالݖشه ئاموزگار، هه‌سه‌ن ئومیدزاده(حسن امیدزاده)فیداکاری ېو سیېاۏه‌شون (۲) :🔥💥🔥💥🔥💥
هه‌سه‌ن دێ زه‌مینی ئاده‌مون نێمونی، چݖمونی کݖ ئاسݖمونی فݖرݖشته ئابا، چݖمونی بی‌گنا سیېاۏه‌شه کݖ دݖۏاره زݖنده ئابه ئو ئاته‌شی مین ده‌له‌که. هه‌سه‌ن دا ۏاې چݖ که‌رݖم، ئه ئاته‌شه کوره دیله ده‌تیله، شه، خݖرده‌نون ۏه‌ر، ۏیندݖشه:
خݖرده‌نێن هه‌مه زه‌لامورده ئو بݖسی‌ئاسی به‌ېنه، زوری نه نه‌فه‌س که‌شین. خݖردێن هه‌مه هه‌سه‌نی پێچیکه‌ېنا. هه‌سه‌نی ئه‌ۏون ئاروم ئاکه‌رده، ۏاتݖشه: مه‌ترسه‌ن، ئه‌ز شݖمه نݖجات ده‌م.
هه‌سه‌نی ئی‌گݖله، ئی‌گݖله خݖرده‌نون که‌شه ئاگێته ئو ئاته‌شی کو به‌رشه ئو به‌رېه کو ئه‌ۏون سݖرا به‌رکه‌ردݖشه.
هه‌سه‌نی دێ ئݖشته‌ن ۏیر ئاشا، چێ فیچی ته‌مون تݖله‌س که‌ردا چێ خه‌لا ئاته‌ش گێتا، چێ گوشت و پوس و خه‌لا دۊ که‌ری، هه‌ته تاۏ ۏوئه‌ردݖشه، سوج و ده‌رد دێ هه‌سه‌نی هالی نێبی.
ۏه‌ختی ئاخݖرنه خݖرده‌نی به‌رېه کو سݖرا به‌رکه‌ردݖشه، دێ هه‌سه‌نی را نه‌فه‌سی په‌س ئامه‌نده نیېا کݖ جیر و که‌فا بݖشی، دێ هیچ زوری چێ جانی ده‌رېه نیېا کݖ ئݖشته‌ن ئاته‌شه کݖلاگا کو دور ئاکه‌ری، هه‌ته هه‌زار زور و به‌لا نه به‌رېه کو ئݖشته‌ن سݖرا به‌رېه‌ندݖشه.
خݖدا دور بݖکه‌رݖ، هه‌سه‌نی خه‌لا ته‌مون‌تێ چێ جانی گوشت و پوسی کو ده‌چیکا، چێ غه‌دیمنه خاسه دیم و جان زݖز داری، هه‌سه‌نی خه‌لا زوری نه ده‌کݖشتݖشونه، خݖرده‌نێن کݖ ئاته‌شی کو جیۏه‌شته‌ېنا، هݖنته کݖ بݖرامێې، بݖرامێې، که‌رین و خݖدا را ده‌خونین و ۏاېن: خݖدا جان، چه‌مه فیداکاره موئه‌لیمی را ئاره‌س. خݖدا جان، ئه‌گه چه‌مه ئاغا موئه‌لیم مه‌بی، ئه‌مه هه‌مه ئه‌لان مه‌رده‌ېمونا.
هه‌سه‌نی سه‌ر و دیم ئازون له‌کا، مه‌ردۊمی ۏه‌ختی ئاته‌ش و دۊ ۏیندا، ئاره‌سه‌ېنا، هه‌مه هه‌سه‌نی فیداکاری خونه ئه‌ې را دیلسونی ېو دوئا که‌رین و ئه‌ې ئی‌گݖله فݖرݖشته زونین، ۏه‌ختی ئیمداد‌گه‌رێن ئاته‌شی ده‌کݖشتێ را ئومینه، دێ خه‌ېلی دیر ئابا، ۏیندݖشونه:
هه‌سه‌نی گوشت و پوس و خه‌لا ېه‌ندی کو ده‌چیکه، هه‌ته هه‌سه‌نی سیېه جانی بݖرانکادی سه‌ر پێنوشونه ئو ئامبولانسی نه ئه‌ې ۏیمارݖستون به‌ردݖشونه.
ته‌مونی تالݖش‌ئارا ئو ته‌مونی ئیرونی کو هه‌سه‌نی فیداکاری ئاۏازه گوش به گوشا شه، هه‌مه هه‌سه‌نی را دوئا که‌رین کݖ خݖدا ئه‌ې شه‌فا بݖده. خݖرده‌نون دوئا هه‌سه‌نی را ته‌له‌که‌ې ئاره‌سه. هه‌سه‌ن، ئه روزی نێمه‌رده به‌ما هیچ رۊکه تێلی سه‌غه جان و سالیمه پوس نێداری.
دوکتݖرون، ده‌زگا بݖنی کو ئه‌ې زݖنده داشتا، ده‌بیس ده‌فا چێ جان و پوسی پێرݖشکا ئارݖشکا که‌ردݖشونه دا چێ مه‌ردێ ناریشون گێته.
چێ به دۊم، هه‌سه‌نی ئازونسێ نێبی، هه‌سه‌ن زوری نه ناېلاجه نه‌فه‌سی که‌شی.
هه‌سه‌نی فیداکاری، ته‌مونی ئیرونی کو ئاۏازه به‌رېه‌نده، هه‌مه جݖگای کو شه‌فتی ئاموجه‌ده فیداکاری لوئه که‌رین.
هه‌سه‌ن هه‌ته چه‌کیل و له‌که‌نده جانی نه چه‌ن سالی نیمه‌زݖنده په‌س مه‌نده، هه‌ته ده‌رد و سوجون تاۏ ۏوئه‌ردݖشه، پونزه سال زݖنده‌سݖزا به ئو زݖرݖنجیېه ئو ده‌ردݖش پێتاۏه. ئاته‌شی هه‌سه‌نی ئه‌نده‌رونی سوتا، هه‌له‌مه‌له رېچ نێئابی.
ته‌مونی هه‌سه‌نی مݖز و مݖۏاجݖبه تێ چێ دهۏادهرمونی نێۏیره‌سی، چێ خݖردݖخالی خه‌ېلی کوری ېو سݖزا که‌شه، هه‌سه‌نی را دنݖېا دێ هیچ مݖزه نێکه‌ری، روزی هه‌زار ده‌فا خݖدا را ده‌خونی کݖ بێری، ئݖم سه‌کراته زیندݖگی کو چݖمݖن نه‌فه‌سی پێسݖند.
هه‌سه‌نی تێېه ده‌سی نه سی تا چه‌مه خݖردون ئاته‌شی مینی کو نݖجات دوئه به‌ما ئه‌مه هه‌مه‌ې، جیر دا به که‌فا ئه‌ې را کݖتاېی ېو بی‌به‌فاېی که‌رده.
چه‌مه ده‌رېادیل و فیداکاره هه‌سه‌نی نه‌فه‌س، ئاخݖرنه سه‌ری، هه‌زار و سی‌سه‌د و نه‌ۏه‌د و ېه‌کی، تاۏاسونی، تیر ما روزی کو ۏه‌ختی ۏیشه، دێ هیچ نێپێرومه و ئݖشته‌را ئاسوده ئابه.
روزی کݖ هه‌سه‌نی جݖنازه‌شون شه‌فت ۏوئه‌رده، ۏیشتری شه‌فت و گیلون و تالش‌ئارا مردۊم سوگݖۏارینا، هه‌مه ئݖشته‌ن سینه په‌کوفین و بݖره‌مین.
ئه سی گݖله شاگݖرده کیله کݖ دێ پیلل ئابه‌ېنا، هݖنته کݖ بݖره‌مین، چݖمونی کݖ چه‌ۏون ده‌ده ېه کݖ مه‌رده.
ئوری مݖرا پیلله ئیفتخاره کݖ چه‌مه ئیرونی کو، چه‌مه تالݖشون کو، چه‌مه ئاموزگارون مینی کو هݖنته‌ره فیداکاری داشته‌مونه.
ئومیده‌ۏاریمه، ئه ېاله مێردی جان‌فیداېی ئه‌مه را چاکه نݖماېنه‌ې موئه‌لیمی ېو تالݖشه مݖرامی کو بوبو.
ناجه دارݖم، هه‌سه‌نی خݖردݖخال هیچ ۏه‌خت زیندݖگی کو سݖته‌مه مه‌به‌رݖن و چاکه جیگائون ئاره‌سݖن و خه‌ېر بݖۏینݖن. شݖمه نی هه‌میشه سه‌غه جان و خݖشه دیل بݖداره‌ن.
✍️ : رمضان نیکنهاد
منبع: کادوس ماسوله‌رودخان
http://kados2.blogfa.com
برخی از شیوه‌نامه خط تالشی کادوس:
به جای فتحه/a/ ه
به جای کسره/e/ ێ
به جای واو/v/ ۏ
به جای شوا /ə/ ݖ
به جای یه/y/ ې
برای حروف (ت / ط) تنها از حرف (ت) استفاده می‌شود.
برای حروف (ث / س / ص) تنها از حرف (س) استفاده می‌شود.
برای حروف (ذ / ز / ظ / ض) تنها از حرف (ز) استفاده می‌شود.
برای حروف(ق/غ) تنها از حرف (غ) استفاده می‌شود.
برای حروف(ح/هــ) تنها از حرف (هــ) استفاده می‌شود.
چه‌ن گݖله نݖماېنه ۏاژه کݖ چه‌ۏون سݖفته کو ( ئی ) نه ئو کادوسه خه‌تی نه نݖۏیسه‌م.
ئی👇
(ئـ + ی) ئی i? : ئی
ئی‌گݖله igəla? : یک عدد، یکی
ئیله ila? : یک عدد، یکی
ئیمون imun? :ایمان
ئینشا inšā? :انشاء
ئیملا imlā? :املاء
ئیلجار iljār? : جمعیت زیاد
ئیش iš? : اوخ، آخ
ئیسا isā? :عیسی
ئیلام ilām? :ایلام
ئیرون irun? :ایران
ئیل il? :ایل
ئیزݖم izəm? : هیزم
ئیشتێ ište? :بلند شدن
ئیشته išta? : بلند شد
ئیزه‌ت izat? : عزت
ئیفاده ifāda? : افاده
ئیداره idāra? : اداره
ئیدامه idāma? : ادامه
ئیجاره ijāra? : اجاره
ئیشاره išāra? : اشاره
از: رمضان نیک نهاد
منبع: کادوس ماسوله رودخان
برخی از شیوه‌نامه خط تالشی کادوس:
به جای فتحه/a/ ه
به جای کسره/e/ ێ
به جای واو/v/ ۏ
به جای شوا /ə/ ݖ
به جای یه/y/ ې
برای حروف (ت / ط) تنها از حرف (ت) استفاده می‌شود.
برای حروف (ث / س / ص) تنها از حرف (س) استفاده می‌شود.
برای حروف (ذ / ز / ظ / ض) تنها از حرف (ز)استفاده می‌شود.
برای حروف(ق/غ) تنها از حرف (غ) استفاده می‌شود.
برای حروف(ح/هــ) تنها از حرف (هــ) استفاده می‌شود.
دݖرود چه‌مه نازه‌ېنه بݖرائێن و خوئه‌رݖن
ئامیرتوفیغ فه‌رهود و چێ دانݖش‌ئاموجێن
سه‌ردار جه‌نگه‌لی به‌خش و ده‌غه‌نه/ گه‌سکه‌ره ئه‌ۏه‌لنه مه‌کته‌ب‌دار:
ئه ۏه‌ختون، نێزیکاېی سه‌د سالی پیش کݖ چه‌مه باسه‌ۏاتێن ۏیېه‌ر نینا، به‌لکه‌م گݖرد چه‌مه ئاۏادی سه‌ۏات‌دارێن ده گݖله نی مه‌بین، ئه ۏه‌ختون کݖ ماکلانی کا مه‌شده ئیسمال زارێ خݖدابیېامݖرز و چه‌مه بݖرا جانه خݖدا بیېامݖرز سه‌ۏات دارین. گه‌سکه‌ره کو نی چه‌مه مارخا زوئه که‌ېخݖدا کاسی میرزاېی خݖدابیېامݖرز سه‌ۏات داری، شولومه رݖباری کا نی هاجی غه‌نبه‌ری زوئه مه‌شدی خݖدا بیېامݖرز سه‌ۏات داری، دیېه‌ر ئاۏادی کا نی چه‌ن گله سه‌ۏات‌دار مه‌ندینا کݖ گݖرد ئه‌ۏێن چه‌ن گݖله ۏیشته نینا.
ئی سالی، سه‌د سالی پیش، چه‌مه ده‌ده، مه‌شته ره‌مه‌زون خݖدابیېامݖرز، خݖراسون شه دا ئیمام رݖزا بارگا زیېاره‌ت بݖکه‌رݖ. خݖراسونی کا ده‌ده ئیله نوجه‌با، سی ساله جݖۏنی نه ئاشݖنا ئابه، مێرده‌ک خه‌ېلی خݖداپه‌رݖسی داری، ۏه‌ختی خه‌ېلی ېه‌ندی نه دیله لوئه که‌رݖن، ئامیرتوفیغ ئݖشته‌ن سه‌رنݖۏیسی ۏا ئو نوشون ده کݖ ئی گݖله پیلله ئاموجه‌ده و مه‌کته‌ب‌دار و مݖلا ېه.
ده‌ده را ۏا: ئه‌ز هیچ که‌س نێدارݖم، بی‌که‌سه ئاده‌می‌ېمه، چݖمݖ به‌به ئه‌ې نه ۏا: موسله روخونی ده‌غه‌نه مه‌ردۊم، تالݖشینه، بێری، مݖ نه بݖشه‌م، چه‌مه ماکلانی کا بومون و چه‌مه خݖردݖخالی سه‌ۏات ئاموج. ئامیرتوفیغ ۏا: ئه‌ز تالݖشون تاریخ و چه‌ۏون دیلاۏه‌ری خونده‌مه، چه‌مه ده‌ده خه‌ېلی ئه‌ې خاهیش که‌رݖ، بێری، مݖ نه چه‌مه ۏݖله‌ت بݖشه‌م. ئه‌مه، تݖ غه‌م هه‌ره‌م، تݖ را پێشت به‌‌م، تݖ بێری، ئه‌مه سه‌ۏات ئاموج، ئه‌مه را دوکتوری بݖکه‌ر. هݖنته ئه‌ې خاهیش که‌ردݖشه دا ئامیرتوفیغ دیل‌خش به کݖ چه‌مه ۏݖله‌ت با.
ۏه‌ختی میرتوفیغ ماکلان ئومه، ئی سال ماکلان چه‌مه که کو مه‌نده، میرتوفیغ ده‌مه‌نده ئشته‌ن هونه‌ر و دانیشی مه‌ردومی نوشون دوئێ، ئامیرتوفیغ خه‌ېلی ناخوشیېون و مه‌ره‌سون و ۏیماریېون، گݖل و گیېا نه ده‌ۏاده‌رمون که‌ردێ زونی، ئامیرتوفیغ ده‌مه‌نده ئی کافله ماکلانیېون ئه‌لێ بێ تێ ېاد دوئێ، ئی‌سه‌رون ته‌له‌که‌ې غورئانه خونی ئاموته، هه‌ر که‌سی ناخوشی گێری، ئه‌ې، ئامیرتوفیغ ۏه‌ر به‌رین و ئه‌ې ده‌ۏاده‌رمون که‌ری.
ئامیرتوفیغی ئی ساله تالش‌ئارا کو ئابازه به‌ریه‌نده، گه‌سکه‌ره مه‌ردۊم خه‌ېلی سه‌ۏاتی نه خݖشینا، ئه‌ۏون ده‌س به ده‌س ئادوئێ دا ئامیرتوفیغی گه‌سکه‌ره بݖبه‌رݖن. ئامیرتوفیغی ۏه‌ختی گه‌سکه‌ره خه‌لکی سه‌ۏات‌خݖشی ۏینده، ئی سال ماکلانی مه‌ندێ په‌سو، گه‌سکه‌ره شه. ئامیرتوفیغ گه‌سکه‌ره مه‌چݖدی کو موندݖگار به، مه‌چݖدی کو خه‌لکی ده‌رس ده‌ې، غورئانه‌خونی ئاموجی، موهه‌رمه ما ئو سه‌فه‌ره ما دیله کو ئه‌ۏون را خݖدا په‌ېومبه‌ر و دین‌خݖشی لوئه که‌ری، هه‌ر که‌س نی گه‌سکه‌ره کو ناخوش ئابی، ئه‌ې ده‌ۏاده‌رمون که‌ری.
چه‌ن سالی کݖ به، خیېال که‌ریش میرتوفیغ گه‌سکه‌ره کو دنیا ده‌له‌که، هه‌مه‌ېنه خݖشا، خه‌لک خه‌ېلی ئه‌ې نه خݖشینا، میرتوفیغ خه‌ېلی باخݖدا ېا، هه‌رگݖز مه‌ردۊمی ئازار نێده‌ې، ۏیېه‌رچی دݖنېا مال گݖرد ئاکه‌ردێ ده‌ربه‌ند نیېا، خه‌ېلی بائاۏرۊ و نوجه‌با ېا، هݖنته گه‌سکه‌ره ئو موسله روخونی کا نوم به‌ریه‌نده‌شا کݖ هه‌مه گه‌سکه‌ره داۏره ئاۏادیېون، ئوئه‌رو ئو کݖنده‌سه‌ر و کومادول و کاسی‌سݖرا ئو کوچیېه‌چال و شولݖم و شولݖمه رݖبار و خانه‌ۏونه ئو زیدݖخ و که‌له‌رم و مینه‌ره‌زی کا جه‌ۏونه خݖرده‌نݖن گه‌سکه‌ره ئاېن و چێ ۏه‌ری کو ده‌رس خونین.
ئامیرتوفیغ چه‌ن سال کݖ گه‌سکه‌ره مه‌نده، خݖدابیېامݖرز میۏه‌لی ئازه‌ردۏه‌ختی کیله به‌ردݖشه، چه‌ۏون به‌دشانسی را هیچ خݖردݖخالی ئه‌ۏون را سه‌ر نێئاله‌که، چه‌ن سال کݖ چه‌ۏون ژێن و شۊئی کا به، ئامیرتوفیغی ژێن هیچ ئابه، دێ چێ مه‌ردێ په‌سو ئه‌ې ژێن نێبه‌رده، گه‌سکه‌ره خه‌لکی نه گیریه دا به گیلون هه‌مرا یا، گیریه شێ ۏه‌ختون ده‌ده خݖدا بیېامݖرز و گه‌سکه‌ره خه‌لک، ئامیرتوفیغی چه‌مه گه‌سکه‌ره خاله گیریه، گݖرده‌سوئه به‌رین. گیریه کو نی مه‌چݖد داریمون. ها کو نی میرتوفیغ ئݖشته‌ن ده‌رسه‌ده‌ېی ېو ده‌ۏاده‌رمون که‌ردێ دۊمله که‌ری. ئه‌ې مݖن سه‌ۏات‌دار که‌رده، هه‌میشه چه‌مه ده‌ده نه ۏاې: ئه‌ز بی ئݖم نون و نێمێکی کݖ ئݖشتݖ ژێنی ده‌سی کو هه‌رده‌مه، ئݖشت زوئان سه‌ۏات ئاموتێ نه تݖ را ته‌لافی ئاکه‌رݖم.
میرتوفیغ په‌نجا سال گه‌سکه‌ره مه‌نده، هشتاد ساله کݖ به، گه‌سکه‌ره کا مه‌رده، چێ گور نی گه‌سکه‌ره مه‌چݖدی که‌فاته‌ر، ئه‌هه‌دݖلا ره‌مونی که سݖرا ئو دݖکونی ناری کو ئه باغی نوئه. میرتوفیغ هیچ ۏارݖسی نێداری، دݖ گݖله چێ شاگݖردێن کݖ خه‌ېلی چێ ریېه به‌رشه‌ېنا ئو خݖداپه‌رݖسی ېو مݖلاېی خه‌ېلی خݖش دارین، چێ ۏه‌کیل و ۏه‌سی بینه، ئی گݖله خݖدابیېامݖرز مݖلا غودرت شیرزادا، ئی گݖله نی خݖدابیېامݖرز جه‌لیل سه‌بوری ېا.
میرتوفیغی خه‌ېلی گه‌سکه‌ره مه‌ردومی سه‌ۏات دارݖش که‌رده، چیل په‌نجا سال گه‌سکه‌ره مه‌کته‌ب خونه ئو مه‌چݖد، ته‌نخا جݖگاې ېا کݖ هه‌مه ئاۏادیېون کا ها گݖرد ئابین. میرتوفیغ بانی به دا ئه ۏه‌ختون گه‌سکه‌ره خه‌لک خه‌ېلی ده‌رسه‌خونی کا پیش ده‌له‌کݖ ئو چه‌ۏون خݖردݖخال ۏیشته‌ر رو به ده‌رسه خونی بݖشون، به‌لکه‌م ئه خݖدا بیېامݖرزی شار ئه‌مه که‌سی مه‌داره‌م کݖ هه‌ده چی ده‌رسه خونی ېو خݖداپه‌رݖسی را موسله روخونی ده‌غه‌نه ئو شولݖمه رݖباری ده‌غه‌نه خه‌لکی را کار که‌رده‌ش بوبو، چه‌مه مه‌ردوم خه‌ېلی بی ئه‌ې ۏیر بوئه‌رݖن و چێ چاکه کارون خونه ئه‌ې را خݖدابیېامݖرزی بݖکه‌رݖن.
خه‌ېلی چه‌مه ۏݖله‌تی پیلله‌ته‌رێن چێ شاگݖرد به‌ېنه، کوره‌ۏیری مݖن به‌رده، هه‌مه‌ې ۏیر نێدارݖم، گݖمون که‌رݖم، دݖۏیس نه‌فه‌ر هه‌نی ۏیشته‌ر بوبون، خه‌ېلی مه‌رده‌ېنه، ته‌نخا چه‌ن نه‌فه‌ر زݖنده په‌س ئامه‌نده‌ېنه کݖ ئه‌ۏونی کݖ ۏیر دارݖم، شݖمه را نوم به‌رݖم:
1-خݖدا بیېامݖرز مݖلا قدرت شیرزاد 2- خݖدا بیېامݖرز جلیل صبوری 3- خݖدا بیېامݖرز حاجی خیرالله بهاری 4- خݖدا بیېامݖرز: یدالله نیک نهاد 5- خݖدا بیېامݖرز حسین آزاد 6- خݖدا بیېامݖرز عینایت لطفی 7- خݖدا بیېامݖرز اله بخش نفیسی 8- خݖدا بیېامݖرز قدرت مصلحت جو 9- خݖدا بیېامݖرز جواد جمالیخواه 10- خݖدا بیېامݖرز مه‌شته نوروز نزهت 11- خݖدا بیېامݖرز مشته کاسگل رستمی 12- خݖدا بیېامݖرز حاجی عزیز آزادوار 13- خݖدا بیېامݖرز حاجی قربون صبوری 14- خݖدا بیېامݖرز یداله بهاری 15- خݖدا بیېامݖرز قنبر محبی 16- خݖدا بیېامݖرز حبیب رادمنش 17- خݖدا بیېامݖرز حسین گنجی مقدم 18- خݖدا بیېامݖرز یداله همتی 19- خݖدا بیېامݖرز نازعلی نوروز پرور 20 - خݖدا بیېامݖرز قسمت لطفی 21- کبلا خواجه خواجوی 22- خݖدا بیېامݖرز مشته علی صفی زاد 23- خݖدا بیېامݖرز مشته خیراله نوروزی 24- خݖدا بیېامݖرز کبلا کاسگل مرزبان پناه 25- خݖدا بیېامݖرز کاظم امیدی 26- خݖدا بیېامݖرز کبلا یحیی کناره گیر 27- خݖدا بیېامݖرز جعفر نوروزپور 28- خݖدا بیېامݖرز حسین یگانه 29- خݖدا بیېامݖرز حاجی دوسی زاد میرزایی 30- خݖدا بیېامݖرز فیض اله بردبار 31- خݖدا بیېامݖرز اجاقعلی مسافر32 - خݖدا بیېامݖرز خانعلی شیرین زاده 33- خݖدا بیېامݖرز یداله زورمند 34- خݖدا بیېامݖرز حجت بهرامی و ......
خݖدا میرتوفیغ و ته‌مونی چێ شاگݖردون بیېامݖرزݖ ئو چه‌ۏون رو شاد بݖکرݖ
رݖۏاېه‌ته که‌ر: چݖمݖن ده‌ده خݖدابیېامݖرز حاجی یدالله نیک نهاد
از : رمضان نیک نهاد
در خط تالشی کادوس :
به جای فتحه/a/ ه
به جای کسره/e/ ێ
به جای واو/v/ ۏ
به جای شوا /ə/ ݖ
به جای یه/y/ ې
برخی از شیوه نامه خط تالشی کادوس:
برای حروف (ت / ط) تنها از حرف (ت) استفاده می‌شود.
برای حروف (ث / س / ص) تنها از حرف (س) استفاده می‌شود.
برای حروف (ذ / ز / ظ / ض) تنها از حرف (ز) استفاده می‌شود.
برای حروف(ق/غ) تنها از حرف (غ) استفاده می‌شود.
برای حروف(ح/هــ) تنها از حرف (هــ) استفاده می‌شود.
برای حروف(ع/ء) در ابتدا و وسط واژه تنها از حرف (ئـ) استفاده می‌شود.
برای حرف ا کوتاه/ شوا/ از/ ݖ / استفاده می‌کنیم.
برای حروف(واو) از حرف (ۏ) استفاده می‌شود.
برای حروف(یه) از حرف (ې) استفاده می‌شود.
چند واژه تالشی با گویش ماسوله رودخان
هه‌ردێ: harde خوردن (صرف افعالش به شیوه تالش جنوبی)
به‌هه‌رئاهه‌ر:baharāhar خوردن ریزه ریزه
نیمه‌هه‌ر:nimahar غذای نیمه خور
ئه‌نه‌هه‌ری:anahari کم خوراکی طولانی مدت
هه‌ردݖمون:hardəmun خوراک خوش
به‌هه‌ر‌به‌هه‌ر:baharbhar بخوربخور
هه‌رݖش:harəš به خوراک آمدن، خوردنی
نوهه‌رݖش:nuharəš خورشت
هه‌رده‌نین:hardanin خورنده
هه‌ردێ‌چی: hardači خوراکی
هه‌ردێنه‌چی hardenači چیزهای خوردنی
از : رمضان نیک نهاد
در خط کادوس
به جای فتحه/a/ ـه ه
به جای کسره/e/ ێـ ێ
به جای واو/v/ ۏ
به جای شوا /ə/ ݖ
به جای یه/y/ ېـ ې
چند واژه تالشی با گویش ماسوله رودخان
ۏه‌س:vas کافی
ۏه‌سسه:vassa کافی است
ۏه‌سبود:vasbud به اندازه
ۏه‌سابݖر:vasābər برداشتن به اندازه کافی
ۏه‌سمه:vasma نام دخترانه، کفایت فرزند دختر
ۏه‌سی:vasi نام دخترانه، بسنده
کینه‌ۏه‌س kinavas کفایت تولد دختر، بسنده
ئا‌ته‌ش‌ۏه‌س: ātašvas آتش‌بس
از : رمضان نیک نهاد
در خط آوانگاری تالشی
به جای فتحه/a/ ـه ه
به جای کسره/e/ ێـ ێ
به جای واو/v/ ۏ
به جای شوا /ə/ ݖ
به جای یه/y/ ېـ ې
چند واژه تالشی با گویش ماسوله رودخان
ۏیر: vir : یاد
ۏیر ۏه‌ردێ : vir varde یاد آوردن
ۏیرمون:virmun یادمان، یادبود، خاطره، حافظه
ۏیراېی: virāyi یادگار
ۏیر به‌رشێ: vir barše فراموش کردن
ۏیر به سه‌ر: vir ba sar فراموش
کوره ۏیری:kuraviri فراموشی
ۏیرها:virhā نگه‌داری، مراقبت
از : رمضان نیک نهاد
در خط آوانگاری تالشی
به جای فتحه/a/ ـه ه
به جای کسره/e/ ێـ ێ
به جای واو/v/ ۏ
به جای شوا /ə/ ݖ
به جای یه/y/ ېـ ې
به نام خدا
حروف الفبای تالشی کادوس/ تالشه خەت/تالݖشه‌خەت
(این الفبا برپایه رسم‌الخط فارسی و برای الفبای تالشی تعریف شده‌است)
الف) حروف یا نویسه‌های مربوط به واج‌های صامت
شماره | واج‌ها
| حروف |
۱ | ? (همزه)
| ئ
|
۲ | b
| ب
|
۳ | p
| پ
|
۴ | t
| ت
|
۵ | s
| س
|
۶ | j
| ج
|
۷ | č
| چ
|
۸ | h
| هـ
|
۹ | x
| خ
|
۱۰ | d | د |
۱۱ | r
| ر
|
۱۲ | z
| ز
|
۱۳ | ž
| ژ
|
۱۴ | s
| س
|
۱۵ | š
| ش
|
۱۶ | q /ϒ | غ
|
۱۷ | f
| ف
|
۱۸ | k
| ک
|
۱۹ | g
| گ
|
۲۰ | l
| ل
|
۲۱ | m
| م
|
۲۲ | n
| ن
|
۲۳ | v
| ۏ
|
۲۴ | y
| ې
|
۲۵ | w | ۋ
|
ب) حروف یا نویسه‌های مربوط به واج‌های مصوت
شماره | واج‌ها | حروف
|
۱ | a | ـه / ه
|
۲ | e | ێ
|
۳ | ǝ | ݖ
|
۴ | o | ۆ
|
۵ | ā | ا
|
۶ | i | ی
|
۷ | u | و
|
۸ | ü | ۊ
|
چند نکته مهم:
۱. برای نشان‌دادن صامت‌های نرم، فعلاً از همان نشانه‌ای استفاده‌می‌شود که در همواج برای این دسته از واج‌ها تعریف شده‌است (این نشانه: ۨ؛ مثلاً پوتۨه).
۲. زمانی که صامت نرمی در کنار مصوتی قرار‌می‌گیرد، کل آن هجایی که به‌واسطة این واج‌ها شکل می‌گیرد، عملاً نرم تلفظ می‌شود؛ بنابراین، بهتر است برای مصوت‌ها نیز در چنین موقعیتی، نشانة خاصی در نظر گرفته‌شود. در صورت تحقق این مورد، مصوت ü (ۊ) را می‌توان از فهرست مصوت‌ها حذف‌کرد.
۳. راه دیگر برای روشن‌ساختن تکلیف صامت‌های نرم و مصوت کنار آن‌ها، این است که نشانة صامت‌های نرم، برای کل آن هجایی در نظر گرفته‌شود که با یک صامت نرم و یک مصوت و یا صامت نرم + مصوت + صامت نرم ساخته‌شده‌است.
۴. فعلاً برای نشان‌دادن صامت h از حرف/ نویسه «هـ» استفاده‌می‌شود و برای نشان‌دادن مصوت کوتاه a از نشانة «ـه/ ه»؛ اما ممکن است در ادامه، یکی از این نشانه‌ها تغییرکند.
۵. برای مصوت کوتاه o از نویسه « ۉ » استفاده‌می‌شود. به گمان تهیه‌کنندگان این جدول‌ها، کاربردش در تالشی جنوبی اصالت چندانی ندارد اما در تالشی شمالی پرکاربرد است.
۶. ممکن است در گویش‌های مختلف تالشی، به‌ویژه تالشی شمالی، واج‌هایی وجود داشته‌باشد که تا این لحظه، جای آن‌ها در این دو جدول خالی است. پس از شناسایی و معرفی این واج‌های احتمالی، برای هریک از آن‌ها نیز نویسة خاصی تعریف خواهدشد.
۷. در این الفبا، از حروف ویژة عربی «ص، ض، ط، ظ، ع» و دو حرف «ث، ذ» که زمانی در فارسی و برخی از دیگر زبان‌های ایرانی به کار می‌رفته‌اند و نیز از حرف «ق» که در حال حاضر در برخی از زبان‌های ایرانی وجود دارد، استفاده‌نمی‌شود؛ حتی در نوشتن اسامی خاص عربی که در مملکت ما جا افتاده‌اند.
از : گروهی از طرفداران خط تالشی/ تالݖشه‌خەت
شاله ته‌رسه مامه‌دی داستان، تالݖشی زݖبون و کادوسه خه‌تی نه (1) :
ئه دوره سالون روزݖگار، چه‌مه تالݖش‌ئارا کو مامه‌د نومی مه‌ندا کݖ خه‌ېلی پیلله دیلا، مامه‌د دݖگݖله ژێن داری، هه‌ر دݖ نی پیلله هه‌ېکه‌ل و زݖمݖخته جان دارین، مامه‌د هیچ که‌سی نێته‌رسی به‌ما شالی کو ۏیېه‌ر ته‌رسی دا شالون ۏینی، ئݖشته‌ن ده‌س و پا ئه‌ۏی ئاکه‌ری ېو جودی پێله‌کی ېو میزده‌میز بی، هه‌لا شال، که‌رگ و سوکون کو ئاره‌سه نیېا، مامه‌د ئݖشته‌ن شی، که‌رگه‌لونی کا ئی‌گݖله که‌رگ و سوک گێری، شالی را به‌رېه‌نی.
مامه‌دی ژێنه‌کون ۏه‌ختی ۏینده، چه‌ۏون که‌رگ و سوکێن هه‌ر شه‌ۏ ئی‌گݖله که‌م ئابون، غݖرسه‌شون گێته، ئاخݖرنه‌سه‌ری خازتݖشونه، ئی‌شه‌ۏ جݖگاې کو جیخݖسݖن دا بݖۏینݖن، که‌میله جانه‌ۏه‌ره کݖ که‌رگون هه‌رݖ. شه‌ۏی نیمه با کݖ ۏیندݖشونه: بݖرامێې! چه‌ۏون خݖداکݖشته شۊ، مامه‌ده کݖ ئݖم کاری که‌رݖ. ژێنه‌کێن گه‌ۏه‌نی به‌ېنا، مامه‌دی جان ده‌له‌کینه، دݖ مه‌ن و نیم‌شون ئه‌ې په‌کوفته، ۏاتݖشونه: دێ ئیجازه نێداری، ئݖشتݖ پا چه‌مه که کو بݖنه‌ې. مامه‌د کݖ ئه‌ۏون را خاېنا، ته‌سلیم به. ئݖنته به کݖ مامهدیشون که کو به‌رکه‌رده.
بی‌چاره مامه‌د، ته‌نخا به‌رشه، شه به‌ما خاې بݖشی، ئی‌گݖله سه‌رپوره تݖفه‌نگ و ئی‌گݖله داز و ئی‌گݖله لافݖند نی ئݖشته‌ن نه به‌ردݖشه.
مامه‌د شه، شه دا ئه‌ۏیجه جه‌نگه‌لی کو ئاره‌سه، ئه تاریکی کو چݖرا سوې چێ چێمی کو ده‌له‌که، ۏاتݖشه: ئوشان بݖشوم، ئه ۏونه کو بݖمونݖم دا سه‌با هه‌لا خݖدا که‌ریمه.
مامه‌د شه، ۏونه چه‌په‌ره به‌ریش ئاکه‌رده ئو دیله ده‌شه، پیلله سݖلامی که‌ردݖشه. ۏیندݖشه: بݖرامێې! سێ گݖله غول ېه‌ندی ۏه‌ری نݖشتینه کݖرا سۊر هه‌رݖن.
پیلله غولی ۏاته: به به، ئه‌فالی ئاده‌م! چݖ چه‌ربه لݖغمه‌ې ئݖشتن پا نه چه‌مه سݖفره سه‌ر ئومه. شاله ته‌رسه مامه‌دی ۏاته: ئه‌ز لݖغمه‌ېمه یا شݖمه! مامه‌دی ۏاته: ئه‌ز ېا ئومه‌ېمه دا شݖمه به‌هه‌رݖم به‌ما سێ گݖله شه‌رت شݖمه را نه‌م. ئه‌گه شݖمه شه‌رتون به‌رده، شݖمه مݖن به‌هه‌ره به‌ما ئه‌گه مݖن به‌رده، ئه‌ز شݖمه هه‌ر سێ تا به‌هه‌رݖم.
غولون، رݖخشه‌ندی نه ئه‌ې ها دوئه. شاله ته‌رسه مامه‌دی ئی‌گݖله غولی دیېێشته، ۏاتݖشه: ئه‌ز دیېاری ۏه‌ری مونݖم، تݖ ئݖشتݖ ته‌مونی زوری نه ئی‌گݖله مݖشت مݖن بݖژه‌ن. غولی نی ته‌مونی ئݖشته‌ن زوری نه مݖشتی ئه‌ې را ۏیداشته کݖ مامه‌دی جاخالی دوئه، غولی مݖشت، دیېاری کو گینه، چێ ده‌س چه‌که ئو چێ زاهار دا ئاسݖمون شه.
مامه‌دی ئه غولی نه ۏاته، ئݖسه ئݖشتݖ نوبه ېه کݖ دیېاری ۏه‌ری بݖمونی دا ئه‌ز مݖشتی تݖ بݖژه‌نݖم. مامه‌دی دازی نه ماکه‌م غولی شونه ژه‌نده، چێ زاهار هه‌نی دا ئاسݖمون شه، ۏاتݖشه: چݖ زوری تݖ داری! شاله ته‌رسه مامه‌دی ۏاته: تݖ هه‌لا ته‌مونی چݖمݖن زوری ۏینده نی، ئݖم ته‌نخا چݖمݖن کۊچه ئه‌نگیشته زورا .
شاله ته‌رسه مامدی ۏاته: دݖۏݖمه شه‌رت ئݖمه: باېه‌م، چه‌مه جانی مو دݖرازی ۏاد بیگێره‌م، هه‌ر که‌سی مو دݖرازته به، ئه‌ې شه‌رتی به‌رده. غولون نی هه‌ر گݖله‌ې ئݖشته‌ن جانی کو ئی‌گݖله دݖرازه مو که‌نده کݖ هه‌ر سێ تا شݖن ېه‌ندی نه سێ ئه‌لݖش به. شاله ته‌رسه مامه‌دی ئݖشته‌ن بݖزه موئه لافݖندی که‌مه‌ری کو ئاکه‌رده کݖ ته‌نخائی هه‌ف ئه‌لݖش به ئو شه‌رتی به‌ردݖشه.
ئی‌گݖله غولون ۏاته: ئݖم ده‌فا شه‌رتی بی ئه‌مه بݖنېه‌م. مامه‌دی ۏاته: ئیشکال نێدارݖ. غولی ۏاته: هه‌ری ئی‌گݖله سݖنگ ۏیداره‌م، هه‌ر که‌سی سݖنگی ۏیشته‌ر سݖدا دوئه، ئه‌ې به‌رده. پیلله غول پݖش مه‌نده، ئی‌گݖله سݖنگݖش ۏیداشته کݖ چێ سݖدا که دیله کو ده‌خه‌نیېه. ئه‌لبه‌لی مامه‌د پݖش مه‌نده، ئی‌گݖله تݖفه‌نگی کو ۏیداشتݖشه کݖ چێ سݖدا هݖم پیللا هݖم نی ئاته‌ش و دۊ داری.
غولون ېه‌ندی دیېێشته، هه‌ر سێ غولی ۏاته: مامه‌دی به‌رده، چێ زور ئه‌مه کو ۏیشته‌ره. ته‌رسی خونه مامهدیشون ئیتݖروم نوئه، ئه‌ېراشون لݖکلا جیکه‌رده ئو ده‌س به سینه چێ پیشی پا مه‌ندینه.
ئیدامه دارݖ... از : رمضان نیک نهاد
در خط آوانگاری تالشی
به جای فتحه/a/ ـه ه
به جای کسره/e/ ێـ ێ
به جای واو/v/ ۏ
به جای شوا /ə/ ݖ
به جای یه/y/ ېـ ې
چند واژه رایج در تالشی ماسوله رودخان با الفبای کادوس تالشی:
سه‌ره : تیغ اصلاح قدیمی
سݖره : سرخرگ گلو
سݖر : قرمز
سݖرݖ : سرخک
سݖرا : محوطه، بیرون
سێره : سرد
سێرێگنی : سرماخوردگی
سێرݖش : سردی
ئاسێرێ : سرد شدن
از : رمضان نیک نهاد
در خط کادوس
به جای فتحه/a/ ـه ه
به جای کسره/e/ ێـ ێ
به جای واو/v/ ۏ
به جای شوا /ə/ ݖ
به جای یه/y/ ېـ ې
کوروشی مه‌نشور، تالݖشی زݖبون و کادوسه خه‌تی نه:
دانلود صوتی منشور کوروش به زبان تالشی
ئݖسه کݖ خݖدا کݖمه‌کی نه، ئیرون و بابێل و چار گوشه کیشۏه‌رون پادݖشاېی خونه تاجه کݖلا چݖمݖن که‌للـه کو پێنوئه‌مه، شݖمه هه‌مه گݖله‌ې نه ۏام: ئه‌ز دا زݖنده‌ېمه ئو خݖدا نی پادݖشاېی را چݖمݖن ېاۏه‌ره، ئه کیشۏه‌رونی کݖ ئه‌ز چه‌ۏون پادݖشاېمه، چه‌ۏون ته‌مونی دین و سونه‌تون خݖش دارݖم، ئه‌ز هه‌رگݖز نیهه‌رزݖم، چݖمݖن فݖرمون‌به‌رێن، چه‌مه مه‌ردۊمی، دین و سونه‌تی ېا دیېه‌ر میله‌تون دینی رۊک ئاکه‌رݖن و ئه‌ۏون نه تێله زݖبونی بݖکه‌رݖن.
ئوری کݖ مݖن پادݖشاېی تاجی چݖمݖن که‌للـه کو پێنوئه‌مه دا روزی کݖ زݖنده بوبوم و پیلله خݖدا نی چݖمݖن ېاۏه‌ر بوبو، هه‌رگݖز هیچ میله‌تی زوری نه چݖمݖن داۏلهتسݖرا دیله نێۏوئه‌رݖم، گݖرد میله‌تێن ئازاتینه، چݖمݖن پادݖشاېی را که‌للـه بݖنه‌ن ېا مه‌نه‌ن، هه‌ر ۏه‌ختی خه‌لک مه‌خان، ئه‌ز چه‌ۏون پادݖشا بوبوم، ئه‌ز چݖمݖن پادݖشاېی سه‌ر مه‌ندێ خونه ئه‌ۏون نه جه‌نگ نێکه‌رݖم.
ئه‌ز دا ئه روزی کݖ ئیرون و بابێل و چار گوشه کیشۏه‌رون پادݖشاېمه، نیهه‌رزݖم، که‌سی دیېه‌ری سݖته‌مه بݖده، ئه‌گه نی که‌سی سݖته‌مه‌شون دوئه بوبو، ئه‌ز چێ جیگێته چی سݖته‌مه‌ده کو ۏیگێرݖم و ئه‌ی په‌س ئاده‌م. سݖته‌مه‌ده ئو زوره‌ۏا ده‌ماغی سونݖم و ئه‌ې ئه‌ده‌ب و ته‌نبێ که‌رݖم دا دێ چیمی به دیم مه‌ېارݖ، ئه ده‌س‌دݖرازیئون که‌ردێ.
ئه‌ز دا روزی کݖ پادݖشاېمه، نیهه‌رزݖم، که‌سی دیېه‌ری مالی زوری نه ېا مݖفته جیگێرݖ دا مه‌ردۊم دیل‌ناخݖش و ناراهه‌ت ئابون.
ئه‌ز دا روزی کݖ زݖنده‌ېمه، نیهه‌رزݖم، که‌سی دیېه‌ری کو زوری نه کار ۏیگێرݖ ېا بی‌مݖز و مݖۏاجݖب ئه‌ۏون کو مݖزوری ۏیگێرݖ.
ئه‌ز ئوری هه‌مه‌ې نه ۏام: هه‌ر که‌سی ئازاته، هه‌ر دینی خݖش دارݖ، هه‌ې بݖپه‌رݖسݖ، هه‌ر جݖگاېی خݖش دارݖ، ها کو ئݖشته‌را که ئو سݖرا بݖدارݖ ئو زݖندݖگی بݖکه‌رݖ به‌ما بی دیېه‌ری مالی مه‌جیگێرݖ؛ هه‌ر کاری خݖش دارݖ، هه کاری دۊمله بݖکه‌رݖ، ئݖشته‌ن مالی هه‌ر جوری ېو هه‌ر چݖ کݖ دوس دارݖ، بݖخݖرݖ به‌ما بی دیېه‌ری مالی سه‌ری پا مه‌پێنه ئو فݖر مه‌ده.
ئه‌ز هه‌مه‌ې نه ۏام: هه‌ر که‌س بی ئݖشته‌ن که‌رده کاری، دۊمله و په‌س‌ئاگه‌ر‌دی گه‌رده‌ن بیگێرݖ، هیچ که‌سی ده‌ماغی چێ فامیلون ناجوره کاری خونه مه‌سونݖن. بݖرا نێشا، گݖناکاره بݖرا ده‌ماغی سوتێ، ئه‌گه که‌سی ئی‌گݖله ده‌رینگا کو گݖناېی که‌رده، ته‌نخا ئه ئاده‌می کݖ گݖنا که‌رده، چێ ده‌ماغ بی بݖسونݖن، دێ ته‌مونی چه‌ۏون ئێل و ته‌باری ته‌نبێ مه‌که‌رݖن.
ئه‌ز دا روزی کݖ خݖدا ېاۏه‌ر‌ی نه پادݖشاېمه، نیهه‌رزݖم، چه‌مه مێرد و ژێنون به‌رده ئو که‌نیزی را بݖخروشݖن. چݖمݖن فݖرمون‌به‌رێن بی مه‌هه‌رزݖن، چه‌ۏون داۏلهتسݖرا کو که‌سی که‌نیزی بݖکه‌رݖ. به‌رده‌داری بی ته‌مونی دݖنېا کو موغوب ئابو. خݖدا کو خام، ئه‌ز ئه په‌ېمونی کݖ ئیرون و بابێل و چار گوشه کیشۏه‌رون خه‌لکون نه ده‌ۏه‌سته‌مه، پیروز ئاکه‌رݖ.
شݖمه رۊکه بݖرا- رمضان نیک نهاد
راهنما:
در خط آوانگاری تالشی
به جای فتحه/a/ ـه ه
به جای کسره/e/ ێـ ێ
به جای واو/v/ ۏ
به جای شوا /ə/ ݖ
به جای یه/y/ ېـ ې
دورود چه‌مه نازه‌ېنه بݖرۏه‌رێن و خوئه‌رێن
ئی‌گݖله راستیېه داستان و پیشامه‌د، جݖنوبیېه تالݖشی زݖبونی نه شݖمه خݖتمه‌ت نݖۏیشته‌مه، غه‌ېره‌زی داستانی خوندێ و په‌ند گێتێ، جݖساره‌ته‌ن، خاهݖش که‌رݖم، هه‌ر جݖگاې کو ئݖم نݖۏیشته کا ئه‌گه فݖکر که‌ره‌ن، چێ تالݖشی‌نݖۏیسی ئیشکال و ئیراد دارݖ، شݖمه مێره‌بونه دیلی نه ئه‌مه را بیناېی بݖکه‌ره‌ن. شݖمه بیناېی چه‌مه چێمی سه‌ر نیېه‌م، شݖمه کار بی‌شه‌ک و گݖمون تالݖشی‌نݖۏیسی فه‌رهه‌نگ و ده‌ستوری را شا، پیلله خݖتمه‌تی بݖکه‌رݖ دا چه‌مه ېاله ئوستادێن تالݖشی‌نݖۏیسی ده‌ستوری کا ئه‌ۏون را چاره‌ې بݖکه‌رݖن. نارته‌ر شݖمه بینایی و شݖمه مێره‌بونی را ئی دݖنیا سݖپاسمه‌ندیمه.
داستان: پیره ژێنه‌کی بݖره‌مه لوکی نه مݖرا ئݖشته‌ن سیېا سه‌رنݖۏیسه داستانی ئݖنته ۏاته: هه‌میشه ناجه داریم، فامیله خݖشی بݖکه‌ریم و چݖمݖن خوئه‌ره‌زا پیگێریم، چݖمݖن زوئه بݖده‌ېم. ۏه‌ختی چݖمݖن ئی ریشکه زوئه دانݖشگا شه، ئه دانݖشجوئه داۏره کا ئی گݖله خاسه کیله نه ئاشݖنا ئابه، ئه‌ۏێن ېه‌ندی دیل‌باخته بینه، پیشونا، ېه‌ندی ژێن و شۊ بݖبین. کیله، نێداره خانݖۏاده‌ې کوئا، هه‌ر چݖ چݖمݖن زوئه په‌ند دومه، ۏاتݖمه؛ زوئه جان، چه‌ۏون خانݖۏاده نێدارینه ئو ئه‌مه داره‌ندیمونه، چه‌مه فه‌رهه‌نگێن دݖبݖندی نه ساې و جه‌فسار نیهه‌رݖن، هیچ ئݖم لوئێن و په‌ندێن چݖمݖن زوئه گوشی نێده‌شه، ئه‌ې ته‌رس‌پێنه که‌ردݖمه ئو ۏاتݖمه: ئݖشتݖ نومی ته‌مونی چݖمݖن مال و مه‌نالی کا به‌رېه‌نݖم. نێبه کݖ نێبه، هیچ چێ گوش خݖل نییا، ئݖشته‌ن دݖ پا ئی چه‌موشی کا ده‌که‌ردݖشه ئو ۏاتݖشه: ئیلا بیلا ئه‌ز بی ئه کیله بݖبه‌رݖم.
ئی‌دفا خه‌ۏه‌ردار بیمه کݖ چݖمݖن زوئه ئه کیله به‌رده ئو ئه‌ې ئیسمار خونده‌شه ئو ساده زݖندݖگی سه‌ر گێته‌شونه. ئی سال ېه‌ندی نه غه‌ر بیمونه، چه‌ن ده‌فا زوئه ئݖشته‌ن ژێنی ده‌سی گێته، خازتݖشه؛ چݖمݖن که بان، ئه‌ۏون که دیله را نێدومه، هیچ جوری نێشاېم، باۏه‌ر بݖکه‌ریم کݖ ئی روزی چݖمݖن ئه‌ربابه زوئه بݖشی، گه‌داې کیله نه ژێن و شۊئه په‌ېمون ده‌ۏه‌سی. ئݖم بݖژه‌ن بیگێرێ کو چݖمݖن نوم‌ۏیله‌که خالی نی مودام مݖن کورکور ده‌ې و ئه‌نتݖریک که‌ری و چه‌مه ده‌ۏاده‌ره‌که کݖلاگا مینی کا ئاته‌شه په‌سنه جیخاې.
ئی روزی چݖمݖن خوئه‌ر مݖرا بیناېی که‌رده ئو ۏاتݖشه: بݖخته‌ره چه‌چول‌ۏازی نه کاری بݖکه‌ره‌م دا ئݖشتݖ زوئه، ئݖشته‌ن ژێنی نه ئݖشتݖ که با، به‌ده‌زینی که‌م‌که‌م کاری بݖکه‌ره‌م کݖ ئݖشتݖ گێشه، ئݖشتݖ زوئه چێمی کا به‌رېه‌نه‌م و چێ چێمه‌تی ئاکه‌ره‌م.چݖمݖن زوئه ئو گێشه خه‌ېلی خݖش‌بختینا، هه‌مه چه‌ۏون زݖندݖگی ئه‌فسوسی هه‌رین. چݖمݖن گێشه، ئݖشته‌ن جانی چݖمݖن زوئه را فیدا که‌ری. خݖدا خوبه مݖن بݖکݖشݖ، چݖمݖن ده‌سی نه چݖمݖن زوئه ئاشېونه ۏه‌ېرونه که‌ردݖمه. هه‌ته کݖ چݖمݖن خالی ۏاتا، کاری که‌ردݖمه دا ئه‌ۏێن بان، چݖمݖن که کو زݖندݖگی بݖکه‌رݖن. چه‌ن ما کݖ ده‌ۏېه‌رده، مݖن و چݖمݖن خالی شومه نه‌خشه‌ې چیمونه: چݖمݖن خوئه‌ره‌زا کݖمه‌کی نه بی‌سه‌ر و پا جݖۏونی ئه‌جیر که‌ردݖمونه دا بݖۏا؛ ئه‌ز نارته‌رون چݖمݖن گێشه نه سه‌ر داریم. ئه‌ې هه‌زار جوره نیره‌نگ و که‌له‌ک‌ۏازی کار دوئه، زۊ به زۊ مه‌شناسه تیلیفونی نه چه‌مه که زه‌نگ ژه‌نی ېو ۏاې: ئݖشتݖ گێشه نه کار دارݖم. چݖمݖن زوئه را زه‌نگ ژَه‌نی ېو ۏاې: ئݖشتݖ ژێنه‌کی نه سه‌ر دارݖم.
شݖمه سه‌ری ده‌رد مه‌ۏوئه‌رݖم، ېه‌ۏاش ېه‌ۏاش چه‌مه نه‌خشه گێته، چه‌ۏون مینه‌مون ئیختݖلاف تاب‌ئادوئه، چݖمݖن زوئه شه‌ک و دݖگݖمونی ۏیشته‌ر ئابه، ئه‌ز نی چݖمݖن زوئه چێماېی که‌ریم و ۏاېم: ۏیندݖره، ئه‌ز راست ۏاېم؛ ئه کیکا ئݖشتݖ پولی خاې ېو تݖ ۏازی دوئه‌شه.
چݖمݖن ئاۏرۊ‌دار و به‌فا‌داره گێشه! ئݖشته‌ن شۊ نه ۏاته: تݖ را بݖمێرݖم، ئݖسه کݖ چݖمݖن لوئه باۏه‌ر نێکه‌ری ېو ۏاې: ئه‌ز بی‌ئاۏرۊېمه. ئه‌گه مݖن خݖش نێداری، ئه‌گه فݖکر که‌ری، مݖن ئݖشتݖ سه‌ری کݖلا نوئه ئو تݖ نه خه‌ېونه‌ت که‌رده‌مه، هیچ غه‌مه دیل مه‌دار، ېه‌ندی نه جودا ئابه‌م، بݖدا هه‌ر که‌س ئݖشته‌ن سه‌رنݖۏیسی دۊمله بوشو. چݖمݖن ساده زوئه، نێشاته ئݖشته‌ن ژێنه‌کی داشتێ ئو ئه‌ې ۏیرݖها بێ، چه‌مه ۏازی هه‌ردݖشه ئو ئݖشته‌ن ژێنه‌کی نه ۏاتݖشه: ئه‌مه بی ېه‌ندی نه جودا ئابه‌م و چه‌مه ئیسمار و په‌ېمونی پێسݖنده‌م.چݖمݖن نوجه‌با گێشه، بی‌دادگا ئو پاسگا ئو شݖکاېه‌ت، ئݖشتن شۊئه‌ر نه ۏاته: ئه‌ز هیچی تݖ کو نێخام، هݖنده بݖوا ئیله هه‌زاناری نی نێخام، ته‌نخا بݖدا زۊته ئݖم بی‌ئاۏروئی ېو ئݖم نوم بد نومی کو ده‌ۏه‌زݖم. ۏه‌ختی ئه‌ۏێن جودا بینه، ئه‌لبه‌لی چݖمݖن خوئه‌ره‌زا، پیگێتݖمه، چݖمݖن زوئه دومه. هه‌ر روز کݖ چه‌ۏون ژێن و شۊئی کا ده‌ۏېه‌ری، چݖمݖن چێمی نه ۏینیم، زوئه‌م ناخوش‌ئه‌فاله، خیېال که‌ریش، چݖمݖن زوئه، مه‌رده ئاده‌می ېه کݖ زݖندݖگی دریېه، هیچ چێ چێمون و دیلی کا خݖشی نێۏینیم، چݖمݖن تازه گێشه نی سالی دونزه ما ته‌نخا ئݖشته‌ن بݖگه‌رد‌ئاگه‌ردی ده‌ربێندا، هه‌ته چه‌ن سال کݖ به، دݖ گݖله خݖرده‌ن ېه‌ندی په‌ساش زه‌نده، هه‌ر دݖ گݖله خݖرده‌ن مارێۏێردی، له‌م و ۏیچݖکۊنینا. هه‌ر چݖ خݖرده‌نون را ده‌ۏاده‌رمون که‌ردݖمونه، هیچ ئیفاغه نێکه‌ردݖشه، خݖرده‌نێن رێچ نێ‌ئابینه.ئه‌مه کݖ ئه‌مه را به‌لا نه گیرݖفتار به‌ېمونا، مه‌ردۊمی ۏاته‌ۏات نی کݖرا ئه‌مه کۊنه ۏوئه‌ریین و جیموجین. هه‌مه ۏاېن: ئه بی‌پشت و په‌نا ئو بی‌گݖنا گێشه ئاخی ئه‌ۏون گێته، خݖدا ئه‌ۏون مݖکافات ژه‌نده. پونزه سال ئݖم به‌دبه‌ختی نه سه‌رپینجه ژه‌ندݖمونه، چݖمݖن نوم‌ۏیله‌که خوئه‌ره‌زا چارپینج سالی کݖ چه‌ۏون ژێن و شۊئی کا ده‌ۏېه‌رده، ۏاتݖشه: ئه‌ز نێشام، ته‌مونی چݖمݖن زݖندݖگی دݖ گݖله ۏیچݖکۊنه خݖرده‌نی را هه‌ده‌ر دوئێ ئو ئݖم نه‌گبه‌ته زݖندݖگی پێتاۏێ. ئه دادگا شه، ئݖشته‌ن شۊئه‌ر را شݖکاېه‌ت که‌ردݖشه ئو ته‌مونی ئݖشته‌ن مێریېه ئییجرا نوشه ئو چݖمݖن زوئه کا جودا ئابه ئو چه‌مه دار و نێداری ۏیگێتݖشه ئو شه.
ده سال، به‌سکه‌م ۏیشته‌ر خه‌ېلی چݖمݖن بی‌گنا گێشه دۊمله گه‌ردیمه دا ئه‌ی بݖتله‌فݖم و ئه‌ې کو به‌خشݖش ۏیگێرݖم، چێ ده‌س و پا ده‌له‌کݖم دا دݖۏاره ئه‌ې چێ زݖندݖگی سه‌ر بوئه‌رݖم. خیېال که‌ریش، چه‌مه بی‌گݖنا گێشه ئاو ئابه ئو زه‌مینی کو ۏیشه.خه‌ېلی چݖمݖن ۏوجدانی کا سݖزا که‌شیم، هه‌میشه ئݖشته‌ن سه‌رکوفت ژه‌نیم و ۏایم: ئاخا مݖ نه نی بو ۏاتێ، دێ‌دێ؟ چݖمݖن ده‌سی نه چݖمݖن زوئه خݖشه دیله زݖندݖگی سه‌ر خاک پێکه‌ردݖمه، چݖمݖن سه‌لیته خوئه‌ر ۏازی هه‌ردݖمه ئو ېه‌ندی نه کوکݖلا چیمونه ئو چݖمݖن زوئه سیېابه‌خت که‌ردݖمونه.
ئی روزی کݖ دێ شێست و پینج سال چݖمݖن سݖند و زݖندݖگی کو ده‌ۏېه‌ردا، تیرونی خیېابونی کا خاېم ده‌ۏېه‌ریم کݖ ناخه‌ۏه‌ری ماتوری مݖن جیپݖشته و چݖمݖن ده‌س و پاش چاکݖنده ئو هوش شیمه. مݖنشون بیمارݖستون به‌رده، ۏه‌ختی چه‌ن روز به ئو چێم ئاکه‌ردݖمه ئو هوش ئومیمه، ۏیندݖمه؛ چݖمݖن ئی ده‌س و دݖ پا خاش چه‌که، رۊکه تێلی کݖ مه‌ندیمه، دوکتݖره ژێنه‌کی چݖمݖن سه‌ر ئومه. خݖدا جان، چه وینݖم، ئݖم دوکتݖر، چݖمݖن هه بی‌گنا گێشه ېه؟ نیېه؟ باۏه‌ر نێکه‌رݖم، مݖشکیله هه بوبو؟ ۏه‌ختی نێزیک ئابه، خه‌نده نه ۏیتره‌که، چݖمݖن دیمی ئݖم ۏه‌ری ماچ، ئه ۏه‌ری ماچ. تازه ئه‌ی ئازونسݖمه، خݖدا جان، ئه دوکتݖر، چݖمݖن نازه نوجه‌با گێشه ېا. ئیله ده‌سی نه زوری نه ئه‌ې ئاکه‌شݖمه، چێ چێمی سه‌ری ماچ که‌ردݖمه، ۏاتݖمه: رولی جان، ئه‌ز تݖرا ئاسݖمونی گه‌ردیم تݖ زه‌مینی مه‌ندیرا؟ گێشه، مݖ نه ۏاته: دێ‌دێ جان، ئݖشتݖ جانی را غه‌ش بݖکه‌رݖم، خݖدا به‌د مه‌ده. ۏه‌ختی خاېم، ئݖشتݖ چه‌که خاشون و ئݖشکاته جانی ده‌رمون بݖکه‌ریم، تݖ ئازونسݖمه، مݖن ئݖشتݖ چه‌که خاشون خاسی چه‌ک‌بێندی که‌رده، هیچ نیگه‌رون مه‌ب زۊ رێچ ئابی. ئه‌ز ته‌نخا بݖره‌مݖ که‌ریم، ئه‌سݖرک هݖنته چݖمݖن چێمون کا ۏیۏاری، چݖمݖن زݖبون به‌ند ئوما، ته‌نخا ۏاېم: روسیېاېمه، کیله جان، خیلی تݖ نه به‌دی که‌رده‌مه، مݖن بݖبه‌خش. به‌ده‌ز ۏاتݖمه: کیله جان، ۏه‌ختی تݖ به‌لا به سه‌ر که‌ردݖمونه، تݖ کا شیره کݖ هیچ نێشاتݖمونه، تݖ تݖله‌فتێ؟
گێشه ۏاته، دێ‌دێ جان، چه‌مه سه‌رنݖۏیس دێ هه‌ته ېا، تݖ گݖنائی نێداریش، هه‌ر که‌س بی ئݖشته‌ن سه‌رنݖۏیسی دۊمله بوشو و ئه‌ې بݖسازݖ. ۏه‌ختی شݖمه که کو به‌رشیمه، دێ شݖمه ئوستانی کا هیچ نێمه‌ندیمه، هیچ چݖمݖن دۊمله نی نێ‌ئاگه‌ردیمه، تیرون شیمه، ئیله بیمارݖستونی کا کار ۏیگێتݖمه، هه‌ته ده‌رس نی خوندݖمه، دوکتور بیمه، شۊ که‌رده‌مه، چݖمݖن شۊ نی دوکتݖره، دݖ گݖله خݖرده‌ن داره‌م، ئی گݖله زوئه ېه، ئی گݖله نی کیله ېه، هه‌ر دݖ نی مه‌دره‌سه شون. ئه‌ۏون را ۏاته‌مه، تݖ چݖمݖن مارخاېره، ئه‌لان نی ئݖشتݖ ۏیندێ را بی ېا بان.
ده‌سی ۏه‌خت به، ۏیندݖمه: جݖۏونی، دݖ گݖله خاسه خݖرده‌نی نه کݖ هه‌ر سێ گݖله، هه‌ری ئی ده‌سته گݖل پێریشونا، چݖمݖن ۏه‌ر ئومینه، خݖرده‌نون ماچ که‌ردݖمه. خه‌ېلی چݖمݖن ۏوجدانی کا شه‌رمه‌نده بیمه، ۏه‌ختی ئی ما ئه بیمارݖستونی کا خݖتیمه ئو خاسی رێچ ئابیمه، ته‌مونی چݖمݖن دهۏادهرمونی پولی چݖمݖن گێشه ئادوئا، ئاخݖرنه‌سه‌ری چݖمݖن گێشه ۏه‌ر شیمه، ۏاتݖمه: ئݖشتݖ خݖش‌به‌ختی را خݖشخالیمه و دوئا که‌رݖم هه‌نی ۏیشته‌ر خݖش‌بخت و زه‌ېرون بݖبی، ناجه دارݖم، مݖن بݖبه‌خشی. مݖن نه ۏاتݖشه: دێ‌دێ جان، ئݖم چݖ فرماشه که‌ری، مݖن خه‌ېلی ۏه‌خته تݖ به‌خشه‌مه، خݖدا خوبه تݖ بݖبه‌خشݖ.
ېه‌ندی کا سیفا ئابیمونه و ئه‌ز هه‌نی چݖمݖن که ئومیمه، ئه‌لان ته‌نخا کۊن‌سۊجی ېو ئه‌فسوس مݖرا په‌س ئامه‌نده و ئی گݖله ئه‌فسورده زوئه ئو دݖ گݖله ۏیچݖکۊنه نه‌به نه روزگݖزه‌راۏݖنی که‌ره‌م کݖ روزی هه‌زار ده‌فا مه‌رگه‌خازی که‌رݖم. چݖمݖن نوم‌سیېا خالی نی چه‌ن ساله کݖ تور ئابه ئو ئه‌لان تورخونه کا خݖته، ئه‌ز نی کݖرا تور ئابوم.
از : رمضان نیک نهاد
در خط آوانگار تالشی :
به جای فتحه/a/ ـه ه
به جای کسره/e/ ێـ ێ
به جای واو/v/ ۏ
به جای شوا /ə/ ݖ
به جای یه/y/ ېـ ې
برخی از شیوه نامه آوانویسی تالشی:
برای حروف (ت / ط) تنها از حرف (ت) استفاده می‌شود.
برای حروف (ث / س / ص) تنها از حرف (س) استفاده می‌شود.
برای حروف (ذ / ز / ظ / ض) تنها از حرف (ز) استفاده می‌شود.
برای حروف(ق/غ) تنها از حرف (غ) استفاده می‌شود.
برای حروف(ح/هــ) تنها از حرف (هــ) استفاده می‌شود.
برای حروف(ع/ء) در ابتدا و وسط واژه تنها از حرف (ئـ) استفاده می‌شود.
برای حرف ا کوتاه/ شوا/ از/ ݖ / استفاده می‌کنیم.
برای حروف(واو) از حرف (ۏ) استفاده می‌شود.
برای حروف(یه) از حرف (ې) استفاده می‌شود.
کوروشی مه‌نشور، تالݖشی زݖبون و ئاۏانݖۏیسی خه‌تی نه:
دانلود صوتی منشور کوروش به زبان تالشی
ئݖسه کݖ خݖدا کݖمه‌کی نه، ئیرون و بابێل و چار گوشه کیشۏه‌رون پادݖشاېی خونه تاجه کݖلا چݖمݖن که‌للـه کو پێنوئه‌مه، شݖمه هه‌مه گݖله‌ې نه ۏام: ئه‌ز دا زݖنده‌ېمه ئو خݖدا نی پادݖشاېی را چݖمݖن ېاۏه‌ره، ئه کیشۏه‌رونی کݖ ئه‌ز چه‌ۏون پادݖشاېمه، چه‌ۏون ته‌مونی دین و سونه‌تون خݖش دارݖم، ئه‌ز هه‌رگݖز نیهه‌رزݖم، چݖمݖن فݖرمون‌به‌رێن، چه‌مه مه‌ردۊمی، دین و سونه‌تی ېا دیېه‌ر میله‌تون دینی رۊک ئاکه‌رݖن و ئه‌ۏون نه تێله زݖبونی بݖکه‌رݖن.
ئوری کݖ مݖن پادݖشاېی تاجی چݖمݖن که‌للـه کو پێنوئه‌مه دا روزی کݖ زݖنده بوبوم و پیلله خݖدا نی چݖمݖن ېاۏه‌ر بوبو، هه‌رگݖز هیچ میله‌تی زوری نه چݖمݖن داۏلهتسݖرا دیله نێۏوئه‌رݖم، گݖرد میله‌تێن ئازاتینه، چݖمݖن پادݖشاېی را که‌للـه بݖنه‌ن ېا مه‌نه‌ن، هه‌ر ۏه‌ختی خه‌لک مه‌خان، ئه‌ز چه‌ۏون پادݖشا بوبوم، ئه‌ز چݖمݖن پادݖشاېی سه‌ر مه‌ندێ خونه ئه‌ۏون نه جه‌نگ نێکه‌رݖم.
ئه‌ز دا ئه روزی کݖ ئیرون و بابێل و چار گوشه کیشۏه‌رون پادݖشاېمه، نیهه‌رزݖم، که‌سی دیېه‌ری سݖته‌مه بݖده، ئه‌گه نی که‌سی سݖته‌مه‌شون دوئه بوبو، ئه‌ز چێ جیگێته چی سݖته‌مه‌ده کو ۏیگێرݖم و ئه‌ی په‌س ئاده‌م. سݖته‌مه‌ده ئو زوره‌ۏا ده‌ماغی سونݖم و ئه‌ې ئه‌ده‌ب و ته‌نبێ که‌رݖم دا دێ چیمی به دیم مه‌ېارݖ، ئه ده‌س‌دݖرازیئون که‌ردێ.
ئه‌ز دا روزی کݖ پادݖشاېمه، نیهه‌رزݖم، که‌سی دیېه‌ری مالی زوری نه ېا مݖفته جیگێرݖ دا مه‌ردۊم دیل‌ناخݖش و ناراهه‌ت ئابون.
ئه‌ز دا روزی کݖ زݖنده‌ېمه، نیهه‌رزݖم، که‌سی دیېه‌ری کو زوری نه کار ۏیگێرݖ ېا بی‌مݖز و مݖۏاجݖب ئه‌ۏون کو مݖزوری ۏیگێرݖ.
ئه‌ز ئوری هه‌مه‌ې نه ۏام: هه‌ر که‌سی ئازاته، هه‌ر دینی خݖش دارݖ، هه‌ې بݖپه‌رݖسݖ، هه‌ر جݖگاېی خݖش دارݖ، ها کو ئݖشته‌را که ئو سݖرا بݖدارݖ ئو زݖندݖگی بݖکه‌رݖ به‌ما بی دیېه‌ری مالی مه‌جیگێرݖ؛ هه‌ر کاری خݖش دارݖ، هه کاری دۊمله بݖکه‌رݖ، ئݖشته‌ن مالی هه‌ر جوری ېو هه‌ر چݖ کݖ دوس دارݖ، بݖخݖرݖ به‌ما بی دیېه‌ری مالی سه‌ری پا مه‌پێنه ئو فݖر مه‌ده.
ئه‌ز هه‌مه‌ې نه ۏام: هه‌ر که‌س بی ئݖشته‌ن که‌رده کاری، دۊمله و په‌س‌ئاگه‌ر‌دی گه‌رده‌ن بیگێرݖ، هیچ که‌سی ده‌ماغی چێ فامیلون ناجوره کاری خونه مه‌سونݖن. بݖرا نێشا، گݖناکاره بݖرا ده‌ماغی سوتێ، ئه‌گه که‌سی ئی‌گݖله ده‌رینگا کو گݖناېی که‌رده، ته‌نخا ئه ئاده‌می کݖ گݖنا که‌رده، چێ ده‌ماغ بی بݖسونݖن، دێ ته‌مونی چه‌ۏون ئێل و ته‌باری ته‌نبێ مه‌که‌رݖن.
ئه‌ز دا روزی کݖ خݖدا ېاۏه‌ر‌ی نه پادݖشاېمه، نیهه‌رزݖم، چه‌مه مێرد و ژێنون به‌رده ئو که‌نیزی را بݖخروشݖن. چݖمݖن فݖرمون‌به‌رێن بی مه‌هه‌رزݖن، چه‌ۏون داۏلهتسݖرا کو که‌سی که‌نیزی بݖکه‌رݖ. به‌رده‌داری بی ته‌مونی دݖنېا کو موغوب ئابو. خݖدا کو خام، ئه‌ز ئه په‌ېمونی کݖ ئیرون و بابێل و چار گوشه کیشۏه‌رون خه‌لکون نه ده‌ۏه‌سته‌مه، پیروز ئاکه‌رݖ.
شݖمه رۊکه بݖرا- رمضان نیک نهاد
راهنما:
در خط آوانگاری تالشی
به جای فتحه/a/ ـه ه
به جای کسره/e/ ێـ ێ
به جای واو/v/ ۏ
به جای شوا /ə/ ݖ
به جای یه/y/ ېـ ې
هدف ما در این وبلاگ معرفی فرهنگ مردم تالش و آشنایی هممیهنان گرامی با جاذبههای گرشگری شمال کشور به ویژه گیلان و تالش است