داستان تالشی شاله ترسه محمد(2)
شاله تهرسه مامهدی ۏاته، ههنی بی چݖمݖن ئهختیېات و ݖختݖریزی بݖکهرݖم، ئیله داره بݖرنه ئݖشتهن خݖتهنگا جݖگا کو لێفی بݖنی کو نوشه، ئݖشتهن شه، رݖفاتی کو خݖته. نیمه شهۏی کݖ به، غولێن ئومینه، لݖکلا جان دهلهکینه، هݖندهشون ئهې پهکوفته کݖ چهۏون جان، زوره شهخ و ئهرهخی نه خیس ئابه.
سݖبی زۊ مامهد سݖراپیش ئومه، ئݖشتهن جانی دهمهنده خارݖندێ. غولون دهپهرسه: چݖرا ئݖشتهن خارݖنی؟ ۏاتݖشه: زیره شهۏ چهن گݖله ئݖسبݖجی مݖنشون گهشته، ههې را چݖمݖن جان خارݖش کهرݖ. غولون ۏاته: ههده چی ئهمه، ئهی ژهنده ههلا ۏا کݖ ئݖسبݖجون مݖن ههرده.
شاله تهرسه مامهدی ۏاته: ئݖسه چهمه شهرت و پهېمونی سهر بݖشهم. غولون دهپهرسه: چهمه پهېمون چݖ ېا؟ مامهدی ۏاته: ئهز بی شݖمه بهههرݖم.غولێن بݖرهمݖ دهلهکینه، ۏاتشونه: تݖ ئهمه مهههر، ئهمه ههر چݖ گهنج و تیلا دارهم تݖ ئادیېهم.
شاله تهرسه مامهدی نی غهبول کهرده. غولون ههری ئی کیسه تیلا ئو ئارده مامهدی ۏهریشون نوئه. مامهدی ۏاته: بارهکهشون دهخونه، بݖدا ئݖم باری مݖرا دا که ۏهر بوئهرݖن. پیلله غولی ئه دݖ گله رۊکه غولون تهشهر دوئه کݖ بݖشهن، باری ئهی را بݖبهره، شاله تهرسه مامهد نار دهلهکه، ئهوێن نی چݖ دۊمله شینه دا که نێزیک ئارهسینه.
شاله تهرسه مامهد ئݖشتهن ژێنهکون تهرس زۊته که شه، ئارومی نه ئهۏون را جهرېانی ۏاتشه: بهدهزینی ئهۏون ېادݖش دوئه کݖ ئهز شوم، غولون که دیله ۏوئهرݖم، شݖمه بݖشهن، ژه کیسان تێې ئاکهرهن، ژه جیگا کݖلهشی نه پور ئاکهره، ئهز شݖمه را زاهار کهرݖم، کیسان تێی ئاکهردݖرونه؟ شݖمه بݖۏایهن: نێ، ئهلان بهرهم، بهدهز کیسان، ئیله ئهنگیشته نه بیگێره، بݖبهره، تێې ئاکهره.
ژێنهکون ئݖشتهن شۊئهر پیللهدیلی کو خهېلی خݖش ئومه، ههر سهت چهمه چێمون سر، چهمه چێمون سر ۏاېن .
شاله تهرسه مامهد ئومه، غولون رودهکهر و دیمادیم مهنده، ۏاتݖشه: ئهز خاېم کݖ شݖمه ۏهیل ئاکهریم، بهما ۏینݖم، چݖمݖن ژێنهکێن ۏان: خوب نیېه، بی بارهکهشون چاې بݖدیېهم بݖدا چاې ئارهسݖ.
شاله تهرسه مامهدی، غولون فینجونی کو فیلفیل دهکهرده، ئݖشتهن فینجونی کو شهکهر دهکهرده. مامهدی ئهلبهلی ئݖشتهن چاې پێدوشݖشه. غولون کݖ چاې ههرده، فیلفیلی غولون دهن و زݖبونی سوته، خهېلی ئاخ و ئوخ کهردݖشونه، غولێن، ئݖشتهن دیلی کو مامهدی ئهفسوسی ههری.
شاله تهرسه مامهدی ئݖشتهن ژێنهکون سهر زاهار کهرده، ۏاتݖشه: کیسان تێې ئاکهردݖرونه ېا نێ؟ ژێنهکێن ۏان کݖ نێ هݖسه تێې ئاکهرهم، بهدهز کیسانشون کݖلهش دهکهرده، ئیدهسی، کیسان سهریشون گێته، تݖند تݖندێ نه غولون ۏهری بهرشینه، که پێشتی کو ویکهرده، تێیه کیسه نی غولون ئادوشونه.
غولون ئݖشتهن نه ۏاته: ئهمه ئه سهنگینه کیسان کݖرندݖمونه، مهردیمونه دا ېا ۏوئهردݖمونه. په، ئݖنته کݖ ئاشکاره، مامهدی ژێنهکێن نی ۏیېهر پهللـهۏونینه، بهسکهم هݖسه بݖخان، ئهمه بهههرݖن. ههې را زۊ ئیشتینه، دهۏهشتینه.
دیۏێن ههلا ۏیېهر دور ئابه نینا کݖ را مینی کو شالیشون ۏینده. شالی ئهۏون دهفهرسه: چݖرا دهۏهزه؟ شالی ۏهختی جهریانی غولون دهنی کو مهسه، ۏاتݖشه: شاله تهرسه مامهدی ئݖشتهرا خهفت کهرده کݖ ئݖم بهلا شݖمه سهرݖش ۏوئهرده، ئه ۏهختی مݖن ۏینݖ، میزدهمیز بو. بێره، ېهندی نه بݖشهم، بݖۏینهم، چݖنته مݖن کو تهرسݖ. شالی رهزه داری پیگێته، چێ ئی سهری ئݖشتهن مݖلله کو پێۏێشته، رهزی دییهر سهری نی غولون کهمهری کو پێۏێشتشه. شال ئݖشتهن نار دهلهکه، غولێن نی چێ دۊمله. ۏهختی مامهدی که نێزیکی ئارهسݖن،
شاله تهرسه مامهد ئݖشتهن که تݖلاری کو ۏینݖ: شال یا بهرا، غولێن نی چێ دۊمله کݖرا ئان. چارهې کهردݖشه. تهرس دݖرێ ههته کݖ نݖشتا، لهرزه سهسی نه واتݖشه: ئاغا شال، پارسال سێ گݖله غݖربونی ئهمه را ۏوئهردݖره، چݖنته به کݖ ئوسال دݖ گݖله غݖربونی ئهمه را ۏوئهردهره؟ غولون دا ئݖم لوئهشون مهسه، ئݖشتهن جانی تهرس ههری ئی ۏهری دهۏهشتینه، رهزه دار کݖ شالی مݖلله کو پێۏێشیېا، شالی مݖلله پێسݖندݖشه، بیچاره شالی نهفهس بهرشه ئو جان دوشه ئو مهرده. شاله تهرسه مامهد نی شالی کو ئاسوده ئابه .
از : رمضان نیک نهاد
راهنما:
در خط آوانگاری تالشی
به جای فتحه/a/ ـه ه
به جای کسره/e/ ێـ ێ
به جای واو/v/ ۏ
به جای شوا /ə/ ݖ
به جای یه/y/ ېـ ې
هدف ما در این وبلاگ معرفی فرهنگ مردم تالش و آشنایی هممیهنان گرامی با جاذبههای گرشگری شمال کشور به ویژه گیلان و تالش است